Proverbs containing the word "ত"

জোৰ পুৰি বৰলাৰ হাত পালেহি ৷

আলিবাটত চালি ধৰা

শগুণ যিমান ওপৰলৈ নুৰক দৃষ্টি সদায় মৰা শত।

চোৰৰ ভয়ত কাঁহি পুতি থৈ কলপাতত ভাত খোৱা ৷

যমৰ দুৱাৰ দলিত ভৰি দি অহা

আকাশৰ ফালে থু পেলালে নিজৰ মুখত পৰে ৷

ঢাল নাই তৰোৱাল নাই, নিধিৰাম চৰ্দাৰ

থিতাপি ল ৷

মাজ-মূৰত নাই চুলি, পৈয়েকে মাতে ৰূপহী বুলি ৷

ইননি-বিননি কাণত পৰে, হুটা কথা খালত পৰে ৷

হাত দীঘল ৷

সুবাৰী নষ্ট হয় মাজে ললে বাট। সুতিৰী নষ্ট হয় ঘনাই বুলিলে হাট।।

মাক ভালেই জীয়েক জাতি ।

ওভত গোৰে নচা

দুষ্টৰ একাল, সন্তৰ সৰ্বতিকাল

শগুণৰ শাৱত বুঢ়া গৰু নমৰে

গোঁফত তাও দে ৷

একাদশত বৃহস্পতি

আঠুৰ মঙহ বুকুত নেলাগে।

তল-ওপৰ কৰ

চাউল দিবা যতেক, পানী দিবা তিনি ততেক

আমকলা হোৱা দিয়ে, দৈকলাৰ জুতি লাগে ।

খাবলৈ দমাদম বনলৈ গৰীয়া, পিন্ধিবলৈ লাগে তাক আচুৱালি চুৰিয়া ৷

বোৱতী গংগাত হাত ধোৱা৷

মাটিত থ'লে পৰুৱাই খায়, মূৰত থ'লে ওকণিয়ে খায় |

ঢৌতে খৰ মাৰ

মাতিলে ৰণলৈকো যাবা, নামাতিলে ভোজলৈকো নাযাবা ৷

পাত পাতকৈ বিছাৰ/চা ৷

ভেকুলি ওলোৱাৰ ভয়ত পুখুৰী নাখান্দিব নেকি

খঁকুৱাৰ পাত কাটোঁতেই গ’ল; নিখঁকুৱাই মাটিতে খালে৷ অথবা, খঁকুৱাই থাকে চাই, নিখঁকুৱাই মাটিতে খায় ৷

অপ্ৰিয় সত্য নোকোৱাই ভাল ৷

অন্ধৰ হস্তী দৰ্শন

আপুতৰ পুত কোঁচতে মুত ৷

এখনি মাৰলি দুখনি চাল নবন্ধাকৈ আছে সৰ্বতিকাল

চগাৰ পাখি গজে জুইত পুৰি মৰিবলৈ ৷

যথা ধৰ্ম্ম তথা জয়৷

ওলায়ে দেখিবা যাক, শত্ৰু নাভাবিবা তাক৷

জেওৰাই খেতি খায় ৷

লাও যিমানেই ডাঙৰ নহওক, সদায় পাতৰ তল ৷

গৰুৰ আগত টোকাৰী বায় / বীণ বজায়, শিং জোকাৰি ঘাঁহ খায় |

উপদেশতকৈ আৰ্হি ভাল ।

ঘন ঘনকৈ দিবা আলি, তেহে খাবা নানান শালি |

বৰগছ নথকা ঠাইত এৰা গছেই বৰগছ ৷

ফিৰিঙতিৰ পৰাই খাণ্ডব দাহ হয় ৷

সজৰ লগত সজ সঙ্গতি, মধুক কৰিলো পান, বিক্ৰমাদিত্যৰ মূৰত উঠি গঙ্গাত কৰিলো স্নান ৷

ঋণ কৰি সাঁচে, অলক্ষীয়ে মূৰত নাচে ৷

পিঠিত কুলা বান্ধ ৷

লোণ আনোতে আনোতে পঁইতাই শেষ ৷

ছাঁই পেলাওঁতে প্ৰয়োজন ভঙা কুলাৰ ৷

আইৰো বার্তা, গঙ্গাৰো যাত্রা

নতুন মুৱাজ্জিনে বিনা ৱক্তত (অসময়ত) আজান দিয়ে ৷

পো-নাতি লয় আতি, জী-নাতি জপনা কাতি

উদৰ সাত পুৰুষ গ’ল কেঁচা মাছ খাওঁতেই

যিমান গাজে, তিমান নবৰষে ৷

হাঁহৰ ওপৰত শিয়াল ৰজা

ওপৰে বৰ চুৰিয়াৰ ফেৰ, ভিতৰে ঢকুৱাৰ বেৰ

বেতনিত ঔ পৰিল, গোবিন্দায় (বা বাসুদেৱায়) নমঃ

আৰৈতকৈ উখুৱাৰ খচখচনি টান ৷

অইনৰ অইন চিন্তা, বান্দৰৰ কল খোৱাৰ চিন্তা

খলুৱাক নিদিবা প্ৰশ্ৰয়, ঘৰত শান্তি নিশ্চয় ৷

যেতিয়ালৈকে শ্বাস, তেতেইয়ালৈকে আশ ৷

আলহীয়ে বিচাৰে শাকত লোণ ধান কিনাই বিচাৰে ডাঙৰ দোন

বুৰে প্ৰতি শেলেকু ৷

আইৰ ঘৰলৈ যাম, দুবেলা দুমুঠি খাম | বিধাতাই বোলে ময়ো পাছে পাছে যাম ||

দুই নাৱত দুই ভৰি

আপোন ভালেই জগত ভাল |

মই লৈ যাও ৰৌ-বৰালী, তুমি লৈ যোৱা কুচিয়া-মিৰিকা; নহ’লে তুমি লৈ যোৱা কুচিয়া-মিৰিকা, মই লৈ যাও ৰৌ-বৰালী ৷

কুটৰ পো কুটি, লোকলৈ বুলি হুল পুতি, নিজে মৰে ফুটি ৷

ফাগুনৰ পছোৱাই দুৱাৰ মেলে, বৰলাৰ গাত জগৰ লাগে৷

ধাই মাক আঞ্জা-ভাত, আপোন মাৰ শুদা পাত ৷

আহক বাৰিষা, কাটক পাত; ৰৈ যা ভিনীহি খাই যা ভাত |

ঐৰাৱতো নিমাখিত হয় কাণত সোমোৱা পৰুৱাৰ ওচৰত ৷

হাতত পাই বাটত হেৰুৱা৷

কাক ক’ম কোনে পতিয়াব, যাক ক’ম সিয়ে লঠিয়াব ৷

পৰ যে পৰ বাটত পৰি পৰি মৰ

লাগে তামোল নালাগে, নালাগে তামোল লাগে

মৰিবৰ সময়ত মকৰধ্বজ বিছৰা

যুঁজিবলৈ আহিলে মাল, দুইহাতে ছিঙিলে বাল ৷

খাওঁতে-শোওঁতে, উঠোঁতে-বহোঁতে ৷

নলগা জেঙত লগা

যাক অপচন্দ কৰোঁ, তাৰ চলন বেঁকা ৷

তোমাৰ ঘৰৰে বাঁহ-গাঁজ আনি তাৰে কৰিলোঁ খৰিছা; তোমাতে বেচি ধান দোণ লৈছোঁ কথাটো মন কৰিছা?

অজ্ঞানীক জ্ঞান দি মনত পালোঁ কষ্ট, কণীবোৰ ভঙাই পেলাই বাহো কৰিলোঁ নষ্ট |

আইধৰতকৈ বাইধৰ চাৰ্ হ

পঢ়ায়, পঢ়ে, ৰোৱে পাণ; এই তিনিয়ে নিচিন্তে আন ৷

একে কাঠি কাঁড়ে সাতোটা সিংহক মাৰিলো লোকক নকলো লাজে, ছমাহ খাপ দি নিগনি এটা মাৰিলে তাতে ধনঞ্জয় ঢোল বাজে ৷

নানা মুনিৰ নানা মত৷

ডিঙিত ছুৰি দে ৷

জৰু, গৰু, ধান ৰাখা তিনি বিদ্যমান ৷

হিতে বিপৰীত হোৱা

মন কৰিলেই ছন বাকৰি মাটিতে ধন

ঠেকি শিকা, দেখি শিকাতকৈ শ্ৰেয় ৷

গুত কোব মাৰিলে গালৈকে ছিটিকে ৷

নচচা শূলত দিয়া

যেনে দেৱতা, তেনে ভোগ ৷

ফুটা কলহৰ মাত সাৰ।

হাতৰ কুঠাৰ ভৰিত মাৰ

গাত নাই ছাল বাকলি, মদ খাই তিন টেকেলি

ওৰণিৰ তলতেই জাৰজৰ জন্ম হয় ৷

মৰণত শৰণ দে

তাঁতীৰে কাপোৰে জগতখন জুৰিলে, তথাপি তাঁতীৰ গা উদি

বাৰী-চুকৰ পুখুৰীটো সিঁচোতেও শিঙিয়ে বিন্ধে |

ৰূপে কি কৰে গুণেহে সংসাৰ তৰে

‌`ক`ৰ চুক চিনি নোপোৱা / `ক`ৰ চুক কেইটা তাকে নজনা

য`তে বাঘৰ ভয় ত`তে ৰাতিও হয় |

খঙত পেট কাটি ছমাহলৈ শুকনি খোৱা

চিনাকি চোৰেহে পিৰালিত কাহে ৷

ভুৰুকাত হাতী ভৰোৱা

লুইতেহে জানে ব`ঠা কিমানলৈ বয়

অশনি সংকেত কঢ়িয়াই আন ৷

দহ পো দহ নাতি, তেহে কৰিবা কুঁহিয়াৰ খেতি

ফান্দত পৰ ৷

তিনিশ ষাঠি জোপা ৰুবা কল, মাহেকে পষেকে চিকুণাবা তল; পাত, পচলা লাভত খাবা, লঙ্কাৰ বণিজ ঘৰতে পাবা ৷ আঠিয়াত গোবৰ, মনোহৰত জাবৰ; পুৰাত ছাই, মালভোগত খাই ৷

আদাক দেখি উঠিল গা, কেতুঁৰিয়ে বোলে মোকো খা |
অথবা,
আক দেখি, তাক দেখি; কুকুৰে পালে একাদশী |

কটাৰী ধৰাবা শিলে, তিৰোতা চলাবা কিলে ৷

বামুণে চিন্তে ভালক, বহুৱাই চিন্তে কালক |

ইয়াতে মাৰিলো টিপা, গড়গাওঁ পালেগৈ শিপা

নাকত ধৰি চাকত ঘূৰোৱা

কথাতেই বটা পায়, কথাতেই কটা যায়

লেতেৰা কাপোৰেৰে ময়লা গুচাব নোৱাৰি ৷

কাপোৰ তিতিলে, সাঁতোৰ হ`লেই কি ?

‌অনভ্যাসে হতঃ বিদ্যা৷

জয় থাকোতেই ভংগ ভাল ৷

কথা বুলিলেই বতাহ

বাহিৰে ৰং চং ভিতৰে কোৱাভাতুৰী

ইমানদিনে শুই থাকিল নাকত তেল দি, আজি হেনো ভাৰস্তখন উদ্ধাৰিব সি ৷

জাঁপ মাৰি দেইছিলো ঢাপলিকা পৰ্বত, টিলিকত মাৰিছিলো বগ; খেদা মাৰি ধৰিছিলো মতা হৰিণা, এতিয়া নাপাওঁ মতা হাঁহৰ লগ ৷

তাচপাতৰ ঘৰ ৷

মাতিলে কুকুৰ, নেমাতিলে ঠাকুৰ।

এনেয়ে মৰিছোঁ ঋষিৰ শাপত, তাতে দিয়ে ধানৰ ভাপত |

যোৰাও যোৰা পাভ যোৰা তয়ো হাড়ীত খাতি ময়ো গৰু চোৰ

দানত শুচি হয় ধন, ক্ষমাত শুচি হয় মন ৷

পুহত কল, মাঘত জল, তাৰ গাত সাত ভতৰাৰ বল ৷

কিনো ভমকৰ তালি, ভালখন থৈ ফটাখন পালি

কটা ঘাত / গেলাত টেঙা দিয়া অথবা কটা ঘাত চেঙা তেল দিয়া

ঈৰ্ষাত শান্তি নষ্ট, লোভে নষ্ট ধৰ্ম; ক্ৰোধে মিতিৰ নষ্ট, এলাহে নষ্ট কৰ্ম ৷

ৰৌ-বৰালি সাৰি গ’ল, পুঠি-খলিহণা জালত পৰিল ৷

এৰা ধৰাৰ মাজত

ভৰা পেটত ভোকৰ উমান নেপায় ৷

ঊনৈশত বা বলাই ফুৰা

যেনে কুকুৰ তেনে টাঙোন অথবা, যেন্ কুকুৰ তেন‌্ টাঙোন

পানীত পৰা মানুহে লেজু এডালকো খামুচি ধৰে ৷

অপচয় নকৰিবা, অভাৱত নপৰিবা ৷

দাঁত নাইকিয়াৰ দাঁত হ’ল, কামোৰ মাৰোঁতেই প্ৰাণ গ’ল৷

ভগা সবাহত উৰুলি

মাক জুটুলি পুতুলি পুতেক চোকা টেকেলা৷

হাঁহি হাঁহি মাতে, ৰেপি ৰেপি কাটে

তপত ভাতৰ ধোঁৱাই খোৱা৷

জ্বলা জুইত ঘিঁউ ঢলা

আপোনাৰ মন যেনে, সকলোকে দেখে তেনে ৷

ভালত ভাল বেয়াত যম কাল

ঢোলৰ লগত টেমেকা

কণা হাঁহক পতান ধান দিয়া

পাহৰি আছিলো পৰিল মনত, পাচঁ বৰণীয়া পটা আছে ৰাৱণৰ ঘৰত

কেৰ্কেটুৱাৰ বাহ পাতেই ভেটি

কিঞ্চিৎ হওক, বঞ্চিত নহওক ৷

বেঙে মূতা গৰু

কণী পাৰে হাঁহে, খায় ভকত ডাঁহে৷

তিৰোতাৰ কপালে ধন, পুৰুষৰ কপালে জন৷

হাতীৰ গালৈ তৰাৰ ফৰ্মুটি

লোৰ কড়াই গুৰি চোবাই খাইছিলো, পচলাত ভাগি গ’ল দাঁত ৷

যাৰ লোণ খোৱা তাৰ গুণ গোৱা ৷

অনভ্যাসে হত বিদ্যা৷

ঘঁহোতে ঘঁহোতে শিলো ক্ষয় যায় ৷

বিশ্বাসে মিলয় হৰি, তৰ্কে বহু দূৰ৷

আহু চাবা গধূলি, শালি চাবা পুৱা, জাকৈ বাওঁতে ছোৱালী চাবা কোন কেনেকুৱা।

পাবা চৰাই ভাঙিবা পাখি, বঢ়া ভাত নথ’বা ৰাখি |

কপালত জুই লাগ্

সাতে-পাঁচে মিলাই

এন্দুৰ গাতত থৈ ফুটা মৰা ৷

খাই পাত ফলা ৷

উইচিৰিঙাই ৰঙতে উৰে, হুৰমুৰকৈ পুৰি মৰে ।

এপাচি শাকত এটা জালুক

ধান-পুৰীয়া কঁঠাল পাতৰ আঁৰত লুকাল

ভাতৰ তিতা খাব পাৰি, মাতৰ তিতা খাব নোৱাৰি

ধাৰত পৰিলে শিলো উটে, সপোন দেখিলে বুঢ়ায়ো মূতে |

অভাগীৰ কপাল, হাঁহ কণীতো কুহূম নোলাল ৷

ভুকুতে কল নপকে

ভোকেই ভাতৰ আঞ্জা

লোভেই পাপ, পাপেই মৃত্যু |

বাচোঁতে বাচোঁতে গেলা বৰালিত হাত পৰা

শুবৰ বেলিকা কুকুৰৰ পায়ুতে মুখখন ৷

অধিক মাছত বগলী কণা

পঁইতা পালমৰা, কৰ্কৰা লৰমৰা, তপত দিনটোলৈ গাতো শকত

আয় কালত ব্যয় নাই, মৰণৰ কালত আহূদি নাই

কত হৰিদ্বাৰ কত গুহ্যদ্বাৰ?

ফলেন পৰিচয়তে ৷

জহলৈ নমৰোঁ, মহলৈ মৰোঁ, ফটা আঁঠুৱাখন টিঙালিকৈ তৰোঁ।

বিধাতাৰ লিখন নেযায় খণ্ডন ৷

শাকে শোকোতাই ভক্ষণ, সু পুৰুষৰ লক্ষণ

যেনে কৰ্ম, তেনে ফল

অকঁৰা মৈত উঠা |

খাহীৰ তেল বাঢ়ে মানে গিৰিহঁতলৈকে আয়

ঘোঁৰাতকৈ লেকামৰ দাম বেছি হোৱা ৷

ক্ষমতাত থৈ মানুহ চিনিবা ৷

চেকনীৰ আগত বিদ্যা ।

নাখাওঁ নাখাওঁ বিয়নী, নধৰিবা হাতত; টোৰ টোৰকৈ সোমাই গ’ল এন্দুৰৰ গাতত

এনেও কাণী তেনেও কাণী, ভালকৈ দিওঁ শাকত পানী

শালকে শিঙিয়ে হাঁহে; তয়ো এসাজী, ময়ো এসাজী, ভালেতো গৰাকী নাহে ৷

সুপুত্ৰৰ বাবে কিয় ধন সঞ্চয়, কুপুত্ৰৰ বাবে কিয়ই বা ধন সঞ্চয়?

বাঁহৰ আগ তল যাওক, কাউৰীৰ ৰং চাওঁ৷

আঠুৱা তলৰ মহ৷

জোকৰ মুখত চূণ পৰা

মূৰত থ’লে ওকণিয়ে খায়, মাটিত থ’লে পিপৰাই খায়

নগাৰ চাং তলেদিহে বাট

দাঁত কৰচি থাক ৷

বেজৰ নাকত খৰ

ইচ্ছা আছে য`ত উপায় আছে ত`ত ৷

বালীলৈ যিপাত শৰ, সুগ্ৰীবলৈও সেইপাতেই ৷

বাঘে-ছাগে একে ঘাটতে পানী খোৱা

ধোৱা তুলসীৰ পাত

ভয়ত ভগৱন্ত পলায়, কিললৈ বাসুদেউ ডৰায়

টিক বলধা ওলায় মাটি, মাক ভালেই জীয়েক জাতি ৷

একতাই পৰম বল

লোণৰ চোকা খাব পাৰি, মাতৰ চোকা খাব নোৱাৰি ৷

আইৰ কুৰ্ম্মা ঢেকুৰা, তিৰীৰ কুৰ্ম্মা বপুৰা ৷

টান মাটিত মেকুৰীয়ে নেহাগে ৷

সুদূৰ পৰাহত ৷

ধানটোৱে প্রতি কণটো, মানুহটোৱে প্রতি মনটো |

নাখাওঁ তাইৰ হাতে ভাত, ঘূৰি ঘূৰি তাইতে হাত

ওলোৱা কেঁচু গাঁতত নোসোমায় ৷

নগৰত জগৰ লগা/লগোৱা

নাচিব নেজানে চোতালখন হেৰেমগৰীয়া |

মাটিত কোবালে নাচে তাকে বোলে বান্দৰ৷ গলত ধৰি খাই চুমা তাকে বোলে সাদৰ৷৷

উত্তৰে গাজিলে মাৰিবা লৰ, দক্ষিণে গাজিলে জানিবা খৰ। পূৱে গাজিলে থাকিবা শুই, পশ্চিমে গাজিলে নুমাবা জুই ৷

অশ্বত্থামা হত ইতি গজঃ ৷

বগা ভাত দেখিলে কাউৰীৰ আকাল নোহোৱা ।

তিলক ল’লেই বৈষ্ণৱ নহয় ৷

চাকিৰ গুৰিটো (বা তলটো) আন্ধাৰ

খাই কাৰ্শলা ডালত উঠিল | কাঠী চেলেকাৰ মৰণ মিলিল ||

তেলটুপি তোমাৰ মাটিতে থোৱাঁ, পিপাটোহে আজৰাই মোক দিয়াঁ

সাগৰত আছিল পঞ্চ জলাশঙ্খ, নেগুৰীয়া শামুকে ক’লে ময়ো তাৰে বংশ

হস্তীৰো পিছলে পাও, সজ্জনৰো বুৰে নাও।

ওখ গছত বতাহ লাগে বেছি।

শক্তি চাইহে ভক্তি

গোঁসাই ঘৰত কোন, মই কল খোৱা নাই ৷

সত্যৰ সদায় জয় ৷

চক্ৰবৎ পৰিবৰ্তন্তে দুঃখানি চ সুখানি চ ৷

হাতীৰ দাঁত দেখুৱাবলৈ কিছুমান থাকে আৰু চোবাবলৈ আন কিছুমান থাকে ৷

গেলাতে টেঙা দিয়া

দুদিনৰ কাৰণে তোৰ বেহা, কিহলৈ ইমান তিতা-কেহা ?

সোণত সুৱগা চৰা

মাছৰ তেলেৰে মাছ ভজা

নোধোওঁ গা ধুৱালি, নাখাওঁ ভাত খুৱালি, নিগিলোঁ কি কৰ কৰ

সাত শতৰু

বাটৰ কচু গাত ঘঁহ

নগৈ গড়গাৱঁৰ বাতৰি দিয়া

নপতা ফুকন

নাহাঁহিবি মোক সোঁচৰিব তোক ৷

সৰুৰ মুখত বৰ কথা

মেলত থাকি নকয় উচিত, দোষে চোৱে কিঞ্চিৎ কিঞ্চিৎ৷

আছে গৰু নাবাই হাল, থকাতকৈ নথকাই ভাল / আছে গৰু নেবাই হাল, হোৱাতকৈ নোহোৱাই ভাল

সৰিয়হৰ ডুলিত ভূত ওলোৱা |

মূৰত আকাশী স্বৰগ ভাগি পৰা

ফিতাহি মাৰ ৷

গোৰ মাৰি গঙ্গাত পেলোৱা

ঘৰে প্ৰতি ঘৈণী খালে প্ৰতি যখিনী৷

চালনীয়ে বোলে বেজি ভাই তুমি কিয় ফুটা

বাঘ নাই বনত, হৰিণাই দেও দি চৰি ফুৰি খায় ৷

চুকত থাকি বুকত কামোৰ মৰা

থলুৱা কুকুৰ থলত বাঘ, বাজত মেকুৰী ৷

চকুৰ কুটা দাঁতৰ শূল

দলনিত পোনা মেলা

ফটাকঁথা তিতে মানে গালৈহে গধুৰ

কেৰ্কেটুৱাই তামোল খায়, নেউলক বান্ধি কিলায় ৷

ছাতি ধৰিবা সিফালে, বৰষুণ আহে যিফালে ৷

ৰগৰতে জগৰ লগা স্বভাৱ ৷

বৰাৰ ঘৰত তৰাৰ গাঁঠি বৰানো থাকিব কেই ৰাতি

কদো বাহত জুই দিয়া

হাঁহ চোৰৰ মূৰত পাখি, কঁঠাল চোৰৰ আঠাই সাক্ষী

অধিক বাঢ়ৈত গুৰ ধমনা হয়

লওঁ বাকলি ছাল, সাতোটা সুখৰ এটাও নাপালো, ঢেঁকীটোও নাপালো ভাল৷

আকাশত চাং পতা

মাছে বোলে মাতে, পানীয়ে দুই কোৱাৰি ভেটে।

সাত বিহুৰ সৈয়া কণী

চন্দ্ৰতো কলঙ্ক আছে

প্ৰবাসে নিয়ম নাস্তি

যথা দয়া তথা ধৰ্ম, যথা লোভ তথা পাপ; যথা ক্ৰোধ তথা নাশ, যথা ক্ষমা তথা আপ ৷

যাৰ নেগুৰত জুই লাগে, সি নিজেই নুমাব লাগে ৷

শাকত নাখাই লোণ, পিটিকাত যায় তিনিগুণ |

নকলেও নোৱাৰোঁ ফটা মুখ, ক’লেও লাগে ভকতৰ দোষ

তুমি হ’লা বাৰৰে, আমি হ’লো তেৰৰে

হাত লৰ ৷

যাতে পাৱ শাক-সিন্দুৰ, তাকে পাত ভোকোৰা এন্দুৰ |

বৰ ভাই যেনি যায় সৰু ভায়ো তেনি যায় ৷

লোকলৈ বুলি হুল পুতি নিজে মৰে ফুটি

সাত পুৰুষত নহ’ল গাই, কঁৰীয়া লৈ খীৰাবলৈ যায় |

বাল ছিঙোতে মহা মৰিল, মই বোলো মহা ৰণত হে পৰিল ৷

পৰত আশ বনত বাস

মাহৰ মাৰ দেখি তিলে বেঁত মেলা

পেটৰ তাড়না ৷

গড়গঞা মিতিৰৰ ভাও- মুখে বোলে থাক থাক, ভৰিৰে হেঁচোকে নাও৷

ছাঁতে শুকোৱা, মুঠিতে লুকোৱা

ভাতৰ ভতুৱা মেখেলা ভাৰি ভাত বাঢ়ি থৈছো খোৱাহি আহি

সতিনীৰ আছে হৃষ্ট-পুষ্ট এটা, মোৰ আছে ক্ষীণ-মীন পাঁচটা ৷

ৰাগৰ গুৰি তানানানা ৷

সতিনীৰ পুতেক আগত গলেও দায়, পাছত গলেও দায়৷

হাবিত কাহে, ওলাই নাহে ৷

ভঙা ভৰি গাঁতত পৰে ৷

বোকাতহে পদুম ফুলে ৷

গালো বালো খোলাকটিৰ তাল হ’ল

সান্দহ খোৱা বালি তল যোৱা

ষাঠিত ওপজক প্ৰথম নাতি, বিয়া কৰাওক সবাহ পাতি ৷

ৰজাই ভাল বোলে যাক, হাতী ঘোঁৰা নালাগে তাক

সাত ঘাটৰ চেঙেলি

হাতীয়ে খায় যিমান লাদেও সিমান ৷

ঋষিৰ শাপত প্ৰাণ যায়, তেও বপুৰাৰ ভেম নেযায় ৷

অতি দৰ্পে হত লঙ্কা

বুঢ়াৰ হাতত চেঙেলি পৰা ।

ওস্তাদৰ মাৰ শেষ ৰাতি ৷

হ’ব ছলি বুলিব বাপ, তেহে গুচিব মনৰ তাপ

গাখীৰৰ নামত পানীকে খাবা, দোলাৰ নামত সিকিয়াতে যাবা ৷

হ’বৰ দিনত কুকুৰেও মৈ টানে ৷

মানিলেই ধান নামানিলেই পতান

শুনা কথালৈ নিদিবা কাণ, দেখিলেও ল’বা তিনিটা প্ৰমাণ |

বুঢ়া শালিকাই মাত নলয় |

ঊণ সূতাৰ মেৰপাক ভঙা ৷

চিকা মাৰি হাত গোন্ধোৱা ৷

সতী নাৰী তাই, তিনিজনকৈ পৈ; সুখ্যাতি-সুনাম তাইৰ যায় ৰৈ বৈ ৷

অলপতে কলপ কটা

ক`লিয়াবৰত পৈ মৰিল, ঢেঁকী দিওঁতে মনত পৰিল।

গপতে গঙ্গাটোপ হোৱা

জোল খাওঁ, কিন্তু মূৰ্গী নেখাওঁ ৷

উদাৰচৰিতানান্তু বসুধৈব কুটুম্বকম্‌

দৈৱাসন তল যোৱা

অতিপাত শলাগনি ফুচুলনিৰ চিন, আঁপুনি আঁতৰি যাবা কৰি তাক ঘিণ ৷

থান থিত লাগ

হাত সাৰ ৷

কুমলীয়া বেতহে পোনাব পাৰি ৷

আগেয়ে আছিলো দোৱেনী-মোৱেনী, গোৱালে বুলিছিল আই; এতিয়া হ’লো লেজ-গোবেৰী, পালতো নিদিয়ে ঠাই ৷

এখনি মাৰলি দুখনি চাল নব্ধাকৈ সৰ্বতিকাল কাল

কঠিয়াহে চুটি, জেঠতে পৰা

ল যদি ল লোণ-ভাত, নল’লে খালি পাত ৷

সাপ মাৰি নেগুৰত বিষ এৰা

শলাগোতে শলাগোতে শলাগাঠি লাগ ৷

ক্ষমতা লোভেই চূড়ান্ত লোভ ৷

ধানপুৰীয়া কঁঠাল পাতৰ আঁৰত লুকাল৷

কালিয়াবৰত পৈ মৰিল, ঢেঁকী দিওতে মনত পাৰিল৷

সুফল কদলী, সুতিৰী ফেদেলী ৷

অ’ৰ্ গোসাঁই ত’লৈ নিয়া

কুকুৰ স্বৰ্গলৈও যাব পাৰে, পিচে বাটতে জ্ঞাতিয়ে পায় কাৰণেহে ..

নাই বুলিলেও হাতীৰ শুৰত সাত কলহ পানী থাকে ।

ডিঙিত জৰি লাগ ৷

কালৰো কাল বিপৰীত (বা বিষম) কাল, হৰিণাই চেলেকে বাঘৰ গাল |

উদক ভেঁটাৰখীয়া পতা

কুকুৰ বুঢ়া হ’লে ফাপৰে ধৰে, মানুহ বুঢ়া হ’লে পৰকিতি লৰে ৷

কপালৰ ঘাম মাটিত পেলা

কথা ক’লেই লাগিল পাক, বাৰজনী গৈছিল পানী আনিবলৈ, তেৰজনীৰ কাটিলে নাক ৷

কথাত কথা বাঢ়ে, খৰিকাত বাঢ়ে কাণ; মাকৰ ঘৰত জীয়েক বাঢ়ে, পথাৰত বাঢ়ে ধান ৷

পৰ্বতত কাছ কণী বিচৰা

পিঠিত ঔ পৰা

ঔষধতকৈ পথ্য ভাল ৷

হাইঠা মাটিত পৰা

উনা ভাতে দুনা বল, অধিক ভাতে ৰসাতল

আতুৰত নিয়ম নাই

মহন্তৰ চিন মাহনিত, বুঢ়া গৰুৰ চিন ঘাঁহনিত

ৰহাৰ ৰহেদৈ, টিপামৰ ভাদৈ, শলগুৰিৰ আঘোণী বাই। তিনিও ডিঙিত ধৰি তিনিওৱে কান্দিলে, সমন্ধত একোৱেই নাই।।

কুলত বন্তি জ্বলা ৷

আকালৰ ভাত

গাত গোঁসাই নাইকিয়া হ ৷

মৰণ কালত ঔষধ নাই৷

আপোন হাত জগন্নাথ, পৰত আশ, বনত বাস |

ভেঁটিত তিতা লাউ গজা

পানীৰ তলৰ কাঁইট

হাতত নাই কণটো, বৰসবাহলৈ মনটো |

ওৰণি ল`লেই তিৰী সতী নহয় ৷

ধনৰ নৰিয়া টান, ভাত খাইছে উধানৰ মান ৷

গছত তুলি গুৰি কটা

কওঁতেই কলা, যঁতৰতে শলা

বৃক্ষ নথকা বনত এৰাই বটগছ ৷

একেটা চোঙত দুটা বাঘ নাথাকে ৷

বাওনা হৈ চন্দ্ৰলৈ হাত মেলা

ৱক্তত কৰি কাম, লগুৱাৰো বৰ নাম ৷

ঢৌতে খৰ মৰা

বাঘৰ আগতেল খোৱা

ৰজাই ভাল দেখে যাক, শতৰু নুবুলিবা তাক |

ৰণত পৰি ক’লীয়া হ’লো, তেল নাইকিয়া ফপৰা হ’লো ৷

ওস্তাদৰ খেল শেষ ৰাতি

হাতত সাৰে ভৰিত সাৰে ৷

ঘৰৰ ভাত খাই বনৰ ম`হ খেদা ৷

এঙনিতে জেঙনি, তাইৰ নাম সতী; একুৰি এটা ল’ৰা পায়, নামত নাই পতি

জোৰ যাৰ মুলুক তাৰ ৷

নতুন মিতিৰৰ আঠা বেছি ৷

আইয়ে চাই মুখলৈ, তিৰোতাই চাই হাতলৈ ৷

উলূৰ লগত বগৰী পোৰা ৷

মাংস খালে মাংস বাঢ়ে, ঘৃত বাঢ়ে বল; দধি খালে আয়ু বাঢ়ে, শাকত বাঢ়ে মল ৷

য`তে ৰাতি, ত`তে কাতি।

ভুতৰ মুখত ৰাম নাম৷

গছত গৰু উঠা আৰু হোলোঙাৰে কাণ খজুৱা কথা

ভুতৰ ওপৰত দানহ

অথাই সাগৰত পৰা / অপাৰ সমুদ্ৰত পৰা

টোপোলাৰ ঘৰলৈ টোপোলা যায়; ৰ ৰ টোপোলা তোলৈকো চায় ৷

ঠাণ্ডাত ঠেঠুৱৈ ধৰ্

সজৰ লগত সং, প্ৰতি কথাত ৰং; অসজৰ লগত সং গলত ঢং ঢং ৷

হাতী চোৰ আগে আগে যায় বেঙেনা চোৰক ধৰি কিলায়

ওপৰলৈ থু মাৰিলে নিজৰ গাতে পৰে

লাওপাত কচুপাত মুখ

এনেয়ে বুঢ়ী নাচনী তাতে নাতিনীয়েকৰ বিয়া

শিয়ালৰ কান্ধত মঙহৰ ভাৰ৷

কাণত সোপা দে

হাত কাজি নিজে কৰে, মুখ কাজি আনক বাহে

অন্ধৰ বাবে ৰাতিয়েই বা কি, দিনেই বা কি ৷

জাকত জিলিকা

সাতোঁৰ সাতোঁৰ বাউসীত বল সাঁতুৰিব নোৱাৰিলে যা ৰসাতল৷

সাপৰ সঁজাত নাই৷

ধৰ্মৰ ঢোল বতাহে বজায় ৷

তপত ভাতে মুখ পোৰে ৷

ভবা কথা নহয় সিদ্ধি বাটত আছে কণা বিধি

আৰ ছিগা চুলি, তাৰ ছিগা চুলি বান্ধি যাও নেঘেৰি খোপা

তুলসীৰ লগত কলপটুৱাৰো মুক্তি

নথৈ আনন্দিত হ ৷

আঁতুৰত নিয়ম নাস্তি ৷

হাবুঙত বোলে লোণৰ সস্তা, দেহাৰ বা কি অৱস্থা!

নাই মোমাইতকৈ কণা মোমায়েই ভাল ।

অতি ভক্তি চোৰৰ লক্ষণ

ধনৱন্তৰ মিছা শুনিবলৈ ইচ্ছা৷ দুখীয়াৰ উচিত শুনিবলৈ কুৎচিত৷

বাটত পালো কমাৰ দা গঢ়াই দিয়া আমাৰ৷

তেবে যশী, যদি যশ বখানে আনে, তেবেসে গৃহস্থ, যদি আটি খাই ধানে ৷

উপজিয়েই গোটা ভাত গিলা

পাপীৰ পিঠাত মন

একালৰ বৃন্দাবন, একালত পৰে ছন |

সোলাৰ মুখত মাখি পৰে, সিও লাভৰ ভিতৰ৷

ঘৰ শত্ৰু বিভীষণ ৷

হাতী মাৰি ভুৰুকাত ভৰোৱা

চুকৰ ভেকুলী নাদত পৰা

খন্তেকৰ ভোজ খাওঁতা নাই ৷

হাতত নাই বিত, মনে কৰে পিত পিত

উত্তম-মধ্যম দে ৷

জী ভালেই জোঁৱাই ভাল | আপোন ভালেই জগত ভাল ||